Tháng Giêng là tháng mấy? Tại sao gọi là tháng ăn chơi?

Ở nước ta, tháng Giêng là thời điểm xuất hiện nhiều dịp lễ lớn trong năm và được ví như một tháng ăn chơi. Vậy, tháng Giêng là tháng mấy? tháng Giêng có gì đặc biệt? Khám phá ngay câu trả lời trong bài viết bên dưới của Newtimescity nhé.

Tháng Giêng là tháng mấy?

Tháng Giêng là tháng mấy?

Xét theo Âm lịch, thuật ngữ tháng Giêng (hay còn có tên gọi khác là tháng chính nguyệt) dùng để chỉ tháng đầu tiên trong năm. Nhiều người còn gọi đây là tháng Dần, tháng ăn chơi.

Tuy nhiên, xét theo lịch Dương thì tháng Giêng có thể diễn ra vào tháng Một hoặc tháng Hai Dương lịch tùy theo từng năm.

Ngày đầu tiên của tháng này có thể giao động giữa tiết Đại Hàn, Vũ Thủy nhưng nhưng chủ yếu sẽ mang thiên hướng Lập Xuân.

Nguồn gốc tên gọi tháng Giêng

Tháng Giêng là tên gọi bắt nguồn từ đất nước Trung Quốc, đến nay chúng ta dùng như một từ Hán Việt.

Ngày xưa dưới thời Xuân Thu, tháng Một được gọi là tháng Chinh Nguyệt. Đến thời nhà Châu, họ có quy định mọi công việc phải được sắp xếp và giải quyết hết trong tháng Một. Do đó, đã biến tấu Chinh Nguyệt thành Chính Nguyệt (tức là tháng chính để giải quyết công việc).

Tuy nhiên, đến thời nhà Tần, Tần Thủy Hoàng lai sinh vào tháng Một nên ông đã lấy niên hiệu là Doanh Chính. Để tránh trùng với tên vua, tháng Một lại đổi thành Chính Nguyệt về Chinh Nguyệt.

Trong khi đó, từ Giêng lại được xem là âm xưa của chữ Chinh. Xét về nét tương đồng này, nhiều người đã dần thay đổi Chinh Nguyệt, Chính Nguyệt thành tháng Giêng. Đến ngày nay, hầu hết mọi người đều công nhận tháng Giêng chính là tháng đầu tiên (tháng Một) của năm.

Xem thêm: Văn khấn xin tổ tiên phù hộ, xin lộc tại nhà đầy đủ và chuẩn nhất

Vì sao tháng Giêng là tháng ăn chơi?

Không phải tự nhiên mà ông bà xưa gọi tháng Giêng là tháng ăn chơi. Nước ta ngày xưa vốn là một nước thuần nông, cả năm chỉ bán lưng cho trời bán mặt cho đất, quen việc đồng áng. Sau khi kết thúc mùa vụ, họ không được phép nghỉ ngơi mà phải quay lại với công việc chăn nuôi, trồng đan xen hoa màu.

Cả năm bận rộn, vất vả như vậy nên ai cũng mong muốn có cho mình một và ngày nghỉ ngơi để lấy lại tinh thần, sức khỏe. Và tổ tiên chúng ta đã lựa chọn thời điểm bắt đầu năm mới là khoảng thời gian thư giãn, vui chơi, giải trí.

Từ đó, thời vụ của nghề nông nước ta trở nên nhàn rỗi hơn trong tháng Giêng, công việc đồng áng sẽ tạm thời được gác lại. Không khí lễ hội diễn ra tưng bừng, náo nhiệt để mọi người có thể thư giãn, vui vẻ cùng nhau.

Tuy nhiên, ngày nay cơ cấu kinh tế nước ta đã có nhiều thay đổi, tỷ lệ người làm công nhân viên chức và các ngành dịch vụ đã có xu hướng tăng cao. Do đó, tháng Giêng đã không còn là một tháng ăn chơi đúng nghĩa như trước nữa.

Thay vào đó, họ sẽ có những ngày nghỉ lễ vào thứ Bảy và Chủ Nhật.

Tháng Giêng có điều gì đặc biệt?

Tết Nguyên Đán

Tết Nguyên Đán là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất nước ta hiện nay. Đây là dịp để gia đình sum vầy, quây quần bên nhau. Đồng thời, sự kiện này còn là dịp để báo hiệu tuổi mới của mỗi người.

Quan niệm dân gian ta thường chỉ có 3 ngày Tết (kéo dài từ mùng 1 đến mùng 3 tháng Một Âm lịch). Nhưng với mong muốn kéo dài thời gian được nghỉ ngơi sau một năm làm việc vất vả, Tết nguyên Đán ngày nay đã kéo dài lên đến 10 ngày.

Trong đó có 3 ngày Tết để quây quần cùng gia đình và 7 ngày du xuân, dạo chơi khám phá mùa lễ hội.

Cúng ông Táo

Lễ cúng ông Táo ngày mùng 7 tháng Giêng thường sẽ diễn ra cùng lúc với lễ cúng ông bà, thần linh trong nhà. Phong tục này còn có tên gọi khác là lễ khai hạ ngày đầu năm.

Lễ cúng này mang ý nghĩa biểu thị cho sự kết thúc các hoạt động vui chơi của ngày Tết, quay lại việc làm ăn và buôn bán.

Cúng ông Táo mùng 7 tháng Giêng còn là một nét đẹp tâm linh của người Việt. Mọi người đều hi vọng phước lành cho đi sẽ nhận lại được may mắn, lễ vật dâng lên sẽ được phù hộ làm ăn thuận lợi, gia đình bình an.

Rằm tháng Giêng

Ngày lễ này còn có tên gọi khác là Tết Nguyên Tiêu, Tết Thượng Nguyên, có nguồn gốc xuất phát từ Trung Quốc. Đây là một dịp lễ khá quan trọng đối với mỗi người dân Việt Nam, nhất là các tín đồ theo đạo Phật. Do đó người ta thường truyền tay nhau câu nói “Cúng quanh năm không bằng cúng Rằm tháng Giêng”.

Rằm tháng Giêng là một trong những nét đẹp tâm linh của tháng Một Âm lịch đầu năm. Vào dịp lễ này, người dân sẽ cùng nhau đi chùa, chuẩn bị mâm cúng gồm nhiều lễ vật khác nhau để dâng lên thần linh.

Mục đích là cầu mong sự may mắn, phước lành cho bản thân và gia đình.

Mùa lễ hội

Theo thống kê của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch nước ta, vào mỗi dịp tháng Giêng hàng năm, nước ta diễn ra hơn 100 lễ hội khác nhau ở khắp mọi miền đất nước.

• Ở miền Bắc: hội chùa Keo, hội gò Đống Đa, lễ chùa Hương, lễ hội Cổ Loa, hội chợ Viềng, lễ hội Yên Tử, hội Lim, hội đền Hùng,…
• Ở miền Nam: lễ hội đền bà Đen, lễ hội miếu Bà Thiên Hậu, lễ hội Vía Bà, lễ hội Bà Chúa Xứ,…
• Ở miền Trung: hội Đống Đa, hội làng Sình, lễ hội Đền Vua Mai, hội Vía Bà, hội cầu Ngư, đua thuyền,…

Tháng Giêng ngày nào tốt?

Xét đến ngày nào tốt trong tháng Giêng còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau như mục đích chọn ngày, độ tuổi của gia chủ, lịch Âm Dương năm chọn  ngày,… Do đó, mỗi năm sẽ có một ngày tốt khác nhau rơi vào tháng Giêng.

Để có thể chọn ra ngày lễ chuẩn xác nhất trong tháng Giêng, bạn nên dựa trên lịch Âm Dương năm đó. Bởi ngày nay hầu hết các loại lịch treo tường đều có đề cập đến ngày tốt và ngày xấu. Một cách hiệu quả và chính xác hơn đó chính là nhờ đến những thầy phong thủy có tên tuổi, uy tín.

Rằm tháng Giêng cúng gì?

Như đã đề cập, rằm tháng Giêng là một dịp lễ thờ cúng thần linh lớn trong năm. Do đó, mâm cúng phải được chuẩn bị kỹ lưỡng và chu đáo. Đối với mâm cúng ông bà, tổ tiên trong nhà nên chuẩn bị mâm cúng mặn. Trong khi đó, lễ vật dâng lên bàn thờ Phật phải là mâm cúng chay.

Mâm cúng Phật sẽ bao gồm hoa quả, chè xôi, các món đậu, món canh, món xào, hoa quả ngũ sắc (5 màu tượng trưng cho Ngũ hành).

Mâm cúng gia tiên thường sẽ ngầm được quy định là 4 bát (ninh măng, bát bóng, bát miến, bát mọc) và 6 đĩa (thịt gà hoặc thịt lợn, giò hoặc chả, nem thính có thể thay bằng đĩa xào, dưa muối, đĩa xôi).

Một số vùng miền sẽ cúng nhiều hơn so với số quy định trên. Do đó, bạn nên linh hoạt tùy theo hoàn cảnh gia đình và phong tục địa phương.

Tuy nhiên, tất cả cần phải được chuẩn bị gọn gàng, dâng lên lễ vật một cách thành tâm nhất.

Những việc nên làm trong tháng Giêng

Để một tháng Giêng khởi đầu nhiều may mắn, người ta thường truyền tai nhau nhiều kinh nghiệm quý báu trong dịp lễ này như:

• Dọn dẹp bàn thờ ngày Rằm tháng Giêng.
• Sắm đồ cúng lễ ngày Rằm tháng Giêng.
• Dâng lên thần linh, ông bà và tổ tiên những lễ vật thể hiện lòng tôn kính.
• Viếng thăm mộ ông bà, tổ tiên và tiến hành dâng hương, dọn dẹp sạch sẽ.

Tháng Giêng kiêng mua gì? Những điều kiêng kỵ trong tháng Giêng

tháng Giêng chính là một sự khởi đầu cho một năm mới, do đó trong tháng Giêng nên kiêng cử một số điều sau để bản thân luôn được hạnh phúc và bình an:

• Kiêng hạn chế để trong nhà có tiếng khóc.
• Không được phép đốt quá nhiều vàng mã.
• Hạn chế tối đa việc sát sinh.
• Không được đến nơi có nhiều âm khí một mình.
• Hạn chế việc cho mượn tiền hay mua những tài sản giá trị.
• Không cắt tóc hay nhổ răng.
• Tuyệt đối không được để hết lửa và gạo ở trong nhà.

Hy vọng với những chia sẻ vừa rồi của Newtimescity, bạn đọc sẽ có thêm nhiều thông tin bổ ích, thú vị xoay quanh chủ đề tháng Giêng là tháng mấy. Nếu thấy bài viết hay và ý nghĩa, đừng quên nhấn Share để chia sẻ thông tin này đến nhiều bạn đọc khác nhé,